Požeške čitaonice
Potreba za kulturnim i duhovnim uzdizanjem stanovništva požeškog kraja prisutna je još od osnivanja požeške varošice 1832. godine. Čitaonica, kao prva institucija kulture u Požegi, osnovana je 1. januara 1869. godine.
U pokretanje prve požeške čitaonice bili su uključeni slobodoumnije orijentisani Požežani onog vremena. Smatra se da je inicijativu za njeno osnivanje dao Miloš R. Jovanović, prvi požeški visokoškolac, kasnije predsednik požeške opštine i narodni poslanik, a u njenom rukovodstvu istakli su se još i telegrafista Velimir Longinović, učitelji Andrija Stanojević i Sreten Lazarević i Adolf Femen, prvi požeški lekar.
Nedostatak prostorija, neurednost uprave i finansijski problemi učinili su da požeška čitaonica bude nekoliko puta gašena pa ponovo osnivana. Njen rad obnovljen je 1876. i 1881. godine. Na osnovu malobrojne sačuvane arhivske građe saznajemo da je Čitaonica bila pretplaćena na 8 listova, da je imala 35 članova i da su se u njenim prostorijama održavale različite besede.
Pored ove prve kulturne institucije u požeškom kraju do početka 20. veka beležimo osnivanje još tri čitaonice. U Gornjoj Dobrinji, rodnom selu kneza Miloša Obrenovića, a povodom njegove stogodišnjice rođenja, Čitaonica je osnovana 1881. godine dobrovoljnim prilozima. Bila je pretplaćena na 12 listova – 7 srpskih i 5 ruskih. Zatim, na inicijativu Dragiše Lapčevića, a u okrilju Družine požeških radnika, u Požegi je 1889. osnovana prva Radnička čitaonica; a potom 1903, na inicijativu požeških socijalista SSDP i druga Radnička čitaonica.
Požeška biblioteka
Osnivanje prvih čitaonica, a zatim i seoskih narodnih knjižnica i čitaonica između dva svetska rata u požeškom kraju, može se posmatrati kao snažna osnova i potreba za pojavom prve javne biblioteke u Požegi.
Osnivačka skupština Gradske biblioteke održana je 24. marta 1952. godine. Prva godina postojanja obeležena je mnogobrojnim organizacionim i finansijskim problemima, zbog čega je početkom naredne godine Narodni odbor opštine Požega obnovio njen rad i izvršio reorganizaciju, prebacivši njeno finansiranje na opštinski budžet.
Od 1962. pa do kraja 1966. godine Biblioteka je bila u sastavu Radničkog univerziteta „Dragan Kuveljić“, da bi 1. januara 1967. ponovo postala samostalna ustanova kulture. Prvobitni naziv Gradska biblioteka promenjen je 1978. godine u Narodna biblioteka Požega.
U nove prostorije u kojima se i danas nalazi Biblioteka je prešla 1996. godine. Iste godine izvršena je automatizacija bibliotečkog poslovanja i započeta izrada elektronskog kataloga.
Svojim stručnim radom i putem raznih vidova bibliotečkih aktivnosti, kulturnih dešavanja i promocija, kreativnih i edukativnih radionica, požeška biblioteka beleži značajne rezultate u radu sa korisnicima, naročito onim najmlađim. U sistem uzajamne katalogizacije COBISS.RS i u stvaranje srpskog online Centralnog elektronskog bibliografskog kataloga, Biblioteka se uključila 2010. godine. Danas je jedna od ravnopravnih članica nacionalnog projekta Virtuelnih biblioteka Srbije, što znači da je njen knjižni fond online pretraživ sa svih pristupnih tačaka širom sveta.
Biblioteka danas
Narodna biblioteka Požega, sa sedištem u Požegi, ulica Kralja Aleksandra 8, najstarija je ustanova kulture u gradu. Biblioteka raspolaže prostorom od 303m2, što je prema nacionalnim standardima za obavljanje bibliotečko-informacione delatnosti neadekvatan prostor.
U našoj Bibliooteci zaposleno je 10 lica (9 na neodređeno i 1 lice na određeno), od toga 8 je stručnih radnika (3 viša diplomirana bibliotekara, 2 bibliotekara i 3 knjižničara).
Knjižni fond biblioteke iznosi 75960 jedinica. Sredstva za dopunjavanje knjižnog fonda obezbeđuju se iz opštinskog budžeta i Otkupom Ministarstva kulture i informisanja.
Primetan je blagi porast korisnika biblioteke i bibliotečkih usluga. Broj korisnika u 2015. godini bio je 2500.
Narodna biblioteka Požega ostvaruje uspešnu saradnju sa ostalim ustanovama i institucijama u gradu, kao i sa bibliotekama iz regiona i šire. Uspostavljena je i međunarodna saradnja sa bibliotekama iz Nemačke i Belgije.
Marketing naših usluga i popularizacija čitanja ostvaruje se putem lokalnih medija i društvenih mreža.
Narodna biblioteka Požega zasniva svoj program rada i plan razvoja na Zakonu o bibliotečko-informacionoj delatnosti i Standardima za javne biblioteke. Osnivač i finansijer Narodne biblioteke Požega je Opština Požega. Narodna biblioteke Požega prati tokove savremenog svetskog bibliotekarstva i u svom radu oslanja se i na međunarodne standarde, pre svega na Smernice za razvoj IFLA-e (Međunarodna federacija bibliotečkih udruženja).
Naš osnovni zadatak kao značajne ustanove kulture u lokalnoj zajednici je da omogućimo pristup informacijama na različitim medijima i to putem kvalitetnih i raznovrsnih usluga namenjenih svim grupama građana bez polne, ekonomske, socijalne, verske ili bilo koje druge diskriminacije. Takav pristup našu Biblioteku određuje kao ustanovu koja deluje po najvišim demokratskim principima.
Naša vizija poslovanja biće usklađena sa navedenom zakonskom regulativom, potrebama građana i realnim finansijskim mogućnostima.
Naša vizija podrazumeva programe za podsticanje čitanja dece i mladih, potporu programima celoživotnog učenja i razvijanje informacione i medijske pismenosti.
Biblioteka će biti mesto susreta i okupljanja u cilju neformalnog obrazovanja svih starosnih grupa naših korisnika i značajan činilac celokupnog privrednog i društvenog razvoja lokalne zajednice.
Naša misija je da sugrađanima približimo i omogućimo slobodan pristup informacijama, znanju i kulturi. Omogućiti svakom pojedincu stručno utemeljene usluge i odgovoriti na sve zahteve korisnika u cilju njihovog obrazovanja, kulturnog obogaćivanja i kvalitetne zabave. Naše usluge ćemo osavremeniti u skladu sa napretkom informacionih tehnologija, a svi zaposleni će se kontinuirano stručno usavršavati.
Biblioteka će biti opštepriznato kulturno, vaspitno-obrazovno središte našeg grada i privlačno mesto za rad, igru i druženje svih građana, uključujući i omogućavanje lakšeg korišćenja osobama sa posebnim potrebama.
Sarađivaćemo sa svim institucijama i ustanovama u gradu i bićemo prisutni na mestima koja se nalaze i van prostora biblioteke. Doprinosićemo razvoju bibliotekarstva u kontekstu širem od naše lokalne sredine.